Wolne zawody z jednej strony zapewniają swobodę w prowadzeniu działalności zawodowej, z drugiej zaś pozbawione są stabilizacji i osłon socjalnych charakterystycznych dla prac wykonywanych na pełnym etacie. Są jednak podejmowane kroki, by ten stan rzeczy zmienić i to na korzyść przedstawicieli świata kultury. Jednym z nich jest podpisanie przygotowanego oddolnie porozumienia w sprawie minimalnych wynagrodzeń dla artystów.

Inicjatorem zmian gwarantujących godne wynagradzanie pracowników branży artystycznej za ich udział w wystawach jest Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej, które podpisało ustalające pewne normy porozumienie z czterema instytucjami: Zachętą Narodowej Galerii Sztuki i Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Muzeum Sztuki w Łodzi i Galerią Miejskiej Arsenał w Poznaniu. Treść dokumentu, propagującego poszanowanie pracy artystów, przewiduje przeznaczanie części budżetu związanego z organizacją wystaw na wypłaty wynagrodzenia dla uczestniczących w nich artystów.

Ile wynoszą minimalne kwoty, których wysokość zapisano w zawartym porozumieniu? Minimalne wynagrodzenie za udział w wystawie zbiorowej w 2014 roku nie będzie niższe niż 800 zł brutto. Minimalne wynagrodzenie za udział w "małej wystawie indywidualnej" (jedna sala) w 2014 r. ma nie być niższe niż 1200 zł. Natomiast 3700 zł to wysokość minimalnego wynagrodzenia za udział w dużej wystawie indywidualnej w 2014 r. Oczywiście, są to tylko minimalne stawki i mogą one rosnąć w drodze negocjacji prowadzonych między placówkami kultury, a twórcami sztuki zanim dojdzie do otwarcia kolejnej ekspozycji.

Podpisane porozumienie ma charakter otwarty, co oznacza, że podpis pod nim mogą złożyć kolejne podmioty zajmujące się wystawianiem dzieł sztuki w galeriach. Jest też wstępem do planowanego kontraktu społecznego zwanego "Paktem dla Artystów i Artystek". Należy jednak pamiętać, że cechą każdego takiego kontraktu jest dobrowolność, a zawarta w nim deklaracja jest jedynie obietnicą przestrzegania pewnych dobrych praktyk przez obie strony. Nie ma więc zasięgu ogólnonarodowego ani mocy prawnej stosownej do ustawy. W tym konkretnym przypadku oznacza to, że los wszystkich szykujących się do prezentacji własnych dzieł artystów w kraju nadal nie będzie jednolity.