Podstawowe informacje:
Prace interwencyjne to zatrudnienie bezrobotnego przez pracodawcę zawsze na podstawie umowy o pracę, które nastąpiło w wyniku wejścia w stosunek prawny urzędu pracy i pracodawcy. W tym przypadku stosunek prawny rozumiany jest jako umowa zawarta między pracodawcą a powiatowym urzędem pracy w celu utworzenia nowych miejsc pracy dla grupy osób znajdujących się w niekorzystnej lub bardzo niekorzystnej sytuacji na rynku pracy.
Prace interwencyjne są formą pomocy publicznej mającej charakter subsydiów płacowych udzielanych w celu rekrutacji pracownika. Są więc ofertą skierowaną do pracodawcy. Choć korzystają na nich również bezrobotni, bo dzięki nim mają zatrudnienia i gwarancję miesięcznego dochodu, to prace interwencje w głównym założeniu wspierają przedsiębiorców poprzez refundację części kosztów, jakie ponoszą oni na skutek wynagrodzeń, nagród i obowiązkowych ubezpieczeń społecznych na rzecz zatrudnionych pracowników.
Prace interwencyjne mogą być zorganizowane na dowolnym stanowisku pracy i wbrew nazwie nie oznaczają wyłącznie pracy fizycznej. Pracodawca, chcący zostać ich organizatorem, musi wystąpić z odpowiednio przygotowanym wnioskiem do wybranego powiatowego urzędu pracy. Wniosek należy złożyć przed zatrudnieniem osoby bezrobotnej. W przypadku jego pozytywnego rozpatrzenia dochodzi następnie do podpisania umowy określającej warunki organizacji prac interwencyjnych (liczba bezrobotnych, okres ich zatrudnienia, rodzaj i miejsce wykonywania pracy, wymagane kwalifikacje bezrobotnych, terminy i wysokość refundacji dla pracodawcy z Funduszu Pracy).
Bezrobotni, a prace interwencyjne:
W ramach prac interwencyjnych mogą zostać zatrudnieni bezrobotni spełniający określone kryteria. Prawo stanowi, że skierowane mogą być do nich osoby w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Zalicza się do nich:
■ osoby bezrobotne do 30. roku życia,
■ osoby bezrobotne powyżej 50. roku życia,
■ osoby długotrwale bezrobotne (zarejestrowane w powiatowym urzędzie pracy łącznie przez okres ponad 12 miesięcy w okresie ostatnich 2 lat, z wyłączeniem okresów odbywania stażu i przygotowania zawodowego dorosłych),
■ osoby bezrobotne, korzystające ze świadczeń z pomocy społecznej,
■ osoby bezrobotne, posiadające co najmniej jedno dziecko do 6. roku życia lub co najmniej jedno dziecko niepełnosprawne do 18. roku życia,
■ osoby bezrobotne niepełnosprawne.
Przepisy dzielą dodatkowo te grupy bezrobotnych na osoby w szczególnie niekorzystnej sytuacji (brak stałej pracy w okresie ostatnich 6 miesięcy, brak wykształcenia ponadgimnazjalnego i zawodowego, brak doświadczenia zawodowego i kwalifikacji zawodowych, wiek powyżej 50 lat, samotne mieszkanie połączone z utrzymywaniem co najmniej jednej osoby) i osoby w bardzo niekorzystnej sytuacji (bez zatrudnienia przez minimum 24 miesiące). Takie osoby mogą podjąć prace interwencyjne tylko w firmach, które już są beneficjentami pomocy publicznej.
Urząd pracy zapewnia selekcję bezrobotnych w czasie organizacji prac interwencyjnych i zawiadamia wybrane osoby o skierowaniu na tego rodzaju prace.
Czas trwania prac interwencyjnych:
O czasie trwania prac interwencyjnych decyduje powiatowy urząd pracy. Mogą one trwać 6, 12, 18, 24 miesięcy lub do 4 lat. Pracownicy z kategorii osób w szczególnie niekorzystnej sytuacji mają prawo do nieprzerwanego zatrudnienia przez okres 12 miesięcy, a z grupy osób w bardzo niekorzystnej sytuacji przez 24 miesiące.
W sytuacji, gdy bezrobotny rozwiąże umowę o pracę z własnej inicjatywy, a na jego miejsce urząd pracy nie znajdzie zastępstwa, pracodawca nie jest zobowiązany do zwrotu refundacji kosztów związanych z zatrudnieniem tej osoby. Z kolei pracodawca może rozwiązać umowę, bez konieczności zwrotu otrzymanej refundacji, tylko w przypadku, gdy doszło do naruszenia obowiązków pracowniczych przez pracownika. W przeciwnym wypadku musi oddać przyznane w ramach subsydiów płacowych środki finansowe.
Korzyści dla pracodawcy:
Beneficjentami środków przyznawanych za organizację prac interwencyjnych mogą być osoby prawne (tj. organizacje społeczne, organizacje zawodowe, stowarzyszenia, fundacje, spółki z o.o., publiczne zakłady opieki zdrowotnej) oraz osoby fizyczne (z wyjątkiem przedsiębiorców działających w sektorze transportu). Nie mogą o nie ubiegać się pracodawcy, którzy mają firmy w stanie upadłości/likwidacji, pozostają w trudnej sytuacji ekonomicznej oraz zalegają z wpłatami do budżetu państwa (ZUS, Urząd Skarbowy). Wykluczeni z tej formy wsparcia z mocy prawa są również: partie polityczne, posłowie, senatorowie, organizacje związków zawodowych, organizacje pracodawców, urzędy administracji państwowej, kościoły i związki wyznaniowe oraz przedstawicielstwa obcych państw.
Wysokość refundacji zależy od okresu trwania prac interwencyjnych i typu bezrobotnych osób biorących w nich udział. Niekiedy jest to połowa minimalnego wynagrodzenia za pracę i składek na ubezpieczenie społeczne, a czasami wysokość zasiłku dla bezrobotnych. Przykładowo, przy zatrudnieniu bezrobotnego powyżej 50 roku życia pracodawca może liczyć na refundację w wysokości nawet 80% minimalnego wynagrodzenia.
Pracodawca organizujący prace interwencyjne może liczyć dodatkowo na tzw. jednorazową refundację wynagrodzenia. Jeżeli bezpośrednio po zakończeniu prac interwencyjnych trwających co najmniej sześć miesięcy będzie zatrudniał skierowanego bezrobotnego przez okres dalszych sześciu miesięcy i po upływie tego okresu nadal będzie go zatrudniał w pełnym wymiarze czasu pracy, to wówczas powiatowy urząd pracy może przyznać takiemu pracodawcy jednorazową refundację wynagrodzenia w wysokości uprzednio uzgodnionej, nie wyższej jednak niż 150% przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu spełnienia tego warunku.
