Każdemu pracownikowi należy się czas wolny od pracy w każdym roku kalendarzowym. Ilość dni przysługującego urlopu uzależniona jest od ukończonej szkoły oraz łącznego stażu pracy. Może wynosić 20 dni, w przypadku łącznego okresu zatrudnienia (oraz ukończonej szkoły) 10 lat lub 26dni w przypadku, gdy staż ten wynosi powyżej 10 lat.

         Pod pojęciem urlopu płatnego rozumie się czas wolny od pracy, za który pracownik ma wypłacone pieniądze w kwocie, jak regulują to przepisy prawne.

          Rozróżnia się następujące rodzaje urlopów:

• Urlop wypoczynkowy, ma na celu regenerację sił pracownika – urlop taki wynosi 20 dni, jeśli pracownik pracuje poniżej 10 lat, lub 26 dni jeśli pracownik pracuje powyżej 10 lat. Do określenia ilości dni urlopowych pracownika wlicza się:

a) ukończoną szkołę

- zawodową (maksymalnie 3 lata),

- średnią szkołę zawodową (maksymalnie 5 lat),

- szkołę ogólnokształcącą ( maksymalnie 4 lata),

- szkołę policealną (maksymalnie 6 lat)

- wyższą uczelnię (maksymalnie 8 lat).

Okresów tych się nie sumuje!!

b) okresy poprzedniego zatrudnienia, nawet jeśli w okresach tych występują przerwy

c) odbytą służbę wojskową.

         Osobie uczącej się i pracującej równocześnie, do okresu urlopowego wlicza się tylko ten okres, który jest dla niej korzystniejszy, np. absolwentowi szkoły wyższej, który w trakcie nauki pracował, a łączny okres pracy wynosił np. 3 lata - to wliczenie szkoły wyższej do urlopu jest korzystniejsze niż wliczenie lat zatrudnienia. Urlop taki należy się każdemu pracownikowi już po przepracowaniu jednego miesiąca w wymiarze 1/12 w stosunku do ilości dni przysługujących po przepracowaniu jednego roku. Jeśli pracownik (którego okres łączny pracy wynosi np. poniżej 10 lat) podejmie pracę w danym miesiącu w pełnym wymiarze godzin – to po przepracowaniu pełnego miesiąca należy mu się urlop w wymiarze 1,6 dnia (w ciągu roku pracownikowi należy się 20 dni urlopu dzielone przez 12 miesięcy – daję liczbę dni po przepracowaniu miesiąca 1,6; – po 2 miesiącach taki pracownik ma już 4 dni urlopu).

         Należy pamiętać, że z urlopu wypoczynkowego nie można zrezygnować, można taki urlop natomiast podzielić na części, jeśli pracownik wyrazi taką chęć, jednakże przynajmniej jedna jego część musi wynosić 14 dni kalendarzowych. Jeśli pracownik nie wykorzysta całego urlopu w ciągu trwania stosunku pracy, w danym roku kalendarzowym, to za nie wybrany urlop nie należy mu się ekwiwalent pieniężny – urlop musi być wykorzystany w sposób naturalny (nie później niż do końca pierwszego kwartału następnego roku).

• Urlop macierzyński, należy się pozostającej w stosunku pracy matce dziecka, ojcowi bądź osobie wychowującej dziecko przysposobione w wymiarze: 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka, 31 tygodni jeśli urodzą się bliźniaki, 33 tygodnie w przypadku narodzin trojaczków, 35 tygodni jeśli na świat przyjdą czworaczki i 37 tygodni jeśli pięcioraczki lub więcej.

             Od 2010 roku wprowadzono tzw. dodatkowy urlop macierzyński, który wynosi 2 tygodnie w przypadku urodzenia jednego dziecka, 3 tygodnie w przypadku narodzin dwójki lub więcej dzieci, w 2012 roku wynosić będzie 4 tygodnie dla pierwszego przypadku i 6 tygodni dla przypadku drugiego, a w 2014 roku urlopy te wydłużą się odpowiednio do 6 i 8 tygodni.

         Urlopu macierzyńskiego nie można się zrzec, można natomiast podzielić go pomiędzy dwoje rodziców (jednak matka dziecka musi wykorzystać przynajmniej 14 tygodni tego urlopu). W przypadku porzucenia dziecka przez matkę lub jej śmierci, ojcowi należy się niewykorzystany urlop matki oraz nabywa on prawo do zasiłku macierzyńskiego.

         Istnieje możliwość rozpoczęcia urlopu macierzyńskiego dwa tygodnie przed planowanym porodem.

            WAŻNE! Od 1 stycznia 2010 roku wymiar urlopu ojcowskiego wynosi 1 tydzień, od stycznia 2012 roku wynosić będzie 2 tygodnie.

          Urlop ojcowski udzielany jest na wniosek pracownika. Musi zostać wykorzystany nie później niż do ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia. Oczywiście zarówno matce jak i ojcu korzystającemu z urlopu przysługuje za ten czas zasiłek, który wynosi 100% średniego wynagrodzenia pracownika otrzymanego w ciągu 12 miesięcy pomniejszony o składki finansowane przez ubezpieczonego w wysokości 13,71%.

• Urlop szkoleniowy, przysługuje pracownikowi, jeśli ten zostanie wysłany przez pracodawcę na np. szkolenie w celu podniesienia swoich kwalifikacji. Jeśli pracownik sam zdecyduje o podnoszeniu swoich kwalifikacji wówczas urlop nie przysługuje.
• Urlop okolicznościowy, przysługuje pracownikowi ze względu na szczególne okoliczności, możemy tu wyróżnić następujące przyczyny:

1. z powodu ślubu pracownika lub urodzenia się dziecka czy też jego śmierci, jak również z powodu śmierci ojca, matki lub małżonka pracownika (2 dni).

2. w przypadku ślubu dziecka (1 dzień),

3. lub też w przypadku śmierci siostry, brata, teścia, babki itp. czy innej osoby, która pozostaje na utrzymaniu pracownika (1 dzień),

• Urlop zdrowotny, należy się osobom, którzy posiadają szczególne uprawnienia (nauczyciele, osoby niepełnosprawne, pracownicy służby cywilnej, urzędnicy czy policjanci).

 

• Urlop na żądanie, przysługuje każdemu pracownikowi, na jego żądanie w ustalonym przez pracownika terminie nie więcej jednak niż 4 dni urlopu w danym roku. Dni te „pobierane” są z urlopu wypoczynkowego. Chęć „wybrania” urlopu na żądanie należy zgłosić najpóźniej w dniu jego rozpoczęcia.